Mey

Mey – Çalınışı – Sırları

Mey…
Hiç düşündünüz müdünyada ismi içki ismi olanbu tek çalgıya neden bu ismi yakıştırmışlardır ?
Açıkcası çok defa düşündüm.Neden bu böyledir;başka isim mi kalmamıştı;veyahut ismi zamanla değişime mi uğramıştı ?
Belkidinleyicilerde şarap(Mey) içmişcesine bir sarhoşluk verdiğinden ; belki de isim benzeri olan Davudi Ney’e ses olarak benzediğinden;
veyahut çalındığındaşarap gibi bu dünyanın dertlerini unutturduğundandır…
Kimbilir…

Mey görünürdeördek gagasına benzeyen kargıdan yapılmış bir başlık ve gövdesi olan bir tahta parçasından oluşmaktırdır.
Ancak bu kargı-tahta parçasının garip bir özelliği vardır.Hem erik ağacının yurdundan ayrı düşme hüznünü hem de kargının o
sulak topraklara hasretliğini anlatmaktadır.

Hepimizin bildiği üzereNey’in gerek edebiyat tarafındangerekse felsefe tarafından bir ruhubir duygusu olduğu anlatılır.İşin aslıaynı durum Mey için de geçerlidir.Ancak arada çok büyük bir fark vardır :
Ney ruhani dertleri hüznü anlatır ve bu duygular ile çağlar.Mey ise insani dertleri anlatır.
Kimi zaman aşkı anlatırkimi zaman ölüm hüznünükimi zaman gurbet acısını.Kısacası insani dertleri ve duyguları anlatır.

Yukarıda anlattıklarımı lütfenabartma-felsefe-edebiyat yapma olarak görmeyin.Bu bir gerçektir.Mey’in böyle bir özelliği vardır ki bu özelliğini Meyzenler iyi bilir.
Peki Meyzen’lik nedir ?

Meyzen’likMey’e gönülden bağlanmaktır;onca ustalığına rağmen Mey’in sesini duyduğunda yüreğinin bam telinin titremesidir ; Meyzen’likMey’in ruhundan anlamaktır.Meyzen’likMey ile uzun havalar çalmak;bilinmeyen ezgiler oluşturmaktır.
Bu dediklerimi şu örnekle sizlere daha iyi anlatacağımı sanıyorum: İnat edençalışan herkes Ney üfler.Hatta çok iyi Ney üfleyicisi olur ama Neyzen olamaz…Neyzen olamadığı gibi Ney taksimi geçemez.

Özetle Mey ve Meyzen’lik gönülden gelen aşktırdertleri derde katıp dertlenmedirsevdadır.

Mey En Güzel Nerelerde İcra Edilir
Meyen güzel Doğu ve Güneydoğu Anadolu türküleriuzun Havalarhalaylar ve bar havalarında icra edilir.
Bundan başka türküler’de icra edilmez mi ? Elbetteki edilir ama o ruhu o türkülere tam anlamı ile katamaz.

Mey’e Nasıl Üflenilir
Açıkcası bunu yazıyla tam olarak anlatamam.Lakin basit bir anlatım ile yavaş ama kuvvetli bir üfleme ister.
Mey’e başlayan herkesin ilk başta ana sorunu Mey’e üflemektir.Öyle kiMey’e başlayan birçok kişinin ilk zamanlar sık sık başı döner.
Mey üflemeyi kolaylaştırmak için iki çeşit idman vardır.(Bu idmanlar ile kişi nefesini nasıl kullanacağını öğrenir) :
1)Aşağıdaki fotoğraftada görüldüğü gibi pipet yardımı ile suya devamlı olarak üflemek.

2)Normal bir nefes ile en uzun süre balona üfürmekşişirmek.
Ve şunu asla unutmayınız : Mey’e üflemeden önce damağınızdaki tüm tükürüğü yutmanızdamağınızı kupkuru bırakmanız gerekmektedir.

Yoksa kamış tükürüklere boğulacağından güzel ses vermez.

Mey Kamışı Nasıl Açılır
Eğer tükürüğünüzle ıslatmayı bilmiyorsanızfotoğrafta görüldüğü gibi Mey kamışını(kıskacı olmak şartı ile) bir bardak suda 1 falan dakika bekletmeniz yeterlidir.

Mey Nasıl Tutulur
Meyfotoğraftada görüldüğü gibi 40-45 derecelik bir açıyla tutulur ve üflenir.

Mey Nasıl Akort Edilir
Meybaşındaki kıskaçın ileri geri oynatılması vasıtası ile akort edilir.Ancak kıskaçı milim milim oynatmanızda fayda vardır.
ÇünküMey akordunda ana prensipfotoğraftada görüldüğü gibi Mey’in üstteki 5 deliğin kapalı halde verdiği sesinbağlamanın re notasına uymasıdır.
(Açıkcası bu benim görüşüm.Bu akordu kendi kendime buldum.Sanırım doğru bir akort.Belki de doğru değildir ve değişik akort yöntemleri vardır)

Mey Kamışı’nın Bakımı
Mey kamışı çalındıktan sonra kamışın yanında satılan Mey mandalı vasıtası ile ağzı kapatılmalıdır.Çünkü kamış açılma yapılır ise kolay kolay akort edilemez.
Mey kamışını alırken eğer satıcı size Mey mandalını vermemişse aynı olayı çamaşır mandalı ile de yapabilirsiniz.
Üç tane çamaşır mandalını sağsol ve orta yerinden Mey’e kıstırırsanız aynı etkiyi verir.

Mey kamışının üst yüzeyini ara sıra zımparalamakta veya törpülemektefayda vardır.Çünkü toz ile üst yüzeyi kirlenen ve çürüme yapan kamışta zaman ile ses bozukluklarıakort problemleri yaşanır.Eğer elinize ve el hakimiyetinize güveniyorsanız resimde benim yaptığım gibi bıçak ile de üstünü törpülüyebilirsiniz.

Mey Kamış’ının Ana Akortunu-Terbiyesini Yapmak
Baştan belirtmeliyim ki bu anlatacağım olayı lütfen en az 2-3 sene mey çaldıktan sonrailk önceleri basit/ucuz kamışlar ile yapınız.Çünkü Mey kamışını yakma ihtimaliniz çok fazladır.

Satın aldığınız Mey kamışı çoğu zaman bir Mey kamışı ustasının elinden çıkmamış olabilir.Bunu anlamanın basit yolu isesatın aldığınız kamışın üst yüzeyinde sigara/ateş ile akort edilme izleri
bulunup bulunmamasıdır.
Bu durumda yapılması gereken iseMey çalan kişininkamışa terbiyeyi-ana akortu kendi yapmasıdır.
Bunun yapılma yöntemi ise şudur :
Orta ıslaklıkta bulunan Mey kamışının normal herzamanki akordunu yaptıktan sonra cigarayı üstüne 5-10 saniye kadar basmak veya 10-15 saniye kadar kamışta hafif is yapana kadar
ateşte tutmaktadır.
Bunun yapılmasının temel nedeni isekamışın sıcaklığı ve soğukluğu bir anda yaşıyarak kaskatı kesilmesi ve kamışın o durumdan fazla açılmamasını sağlamaktır.

Mey Gövdesinin Bakımını Sağlamak
Mey gövdesindeısı değişiminden veya içinin çürümesinden dolayı zamanla gözle görülmeyen çatlamalar meydana gelmektedir.Bu çatlamalarMey’in ses kalitesini bozmakla beraber
kişinin daha fazla nefes harcamasına da sebeb olur.
Bu durumu engellemenin yolu iseresimde de görüldüğü gibi bir örgü şişi veya aynı kalınlıkta ince bir demir parçasının ucuna bez takıpo bezi hakiki zeytinyağına(en iyisi ceviz yağı imiş denemedim)
batırıpav tüfeğinin içini yağlar gibi Mey gövdesinin içini yağlamaktanüstünü yağlamaktan geçmektedir.

KamışKıskaca Rağmen Akort Olmuyorsa
Satın aldığınız Mey kamışlarında en sık rastlayacağınız sorunlardan birisi deo kamışa uygun kıskacın yapılmamış olmasıdır.
Bu tür durumlarda kamış çok rahat akort olmazağzı fazla açık kalır ve çalan kişinin çok nefes harcamasına neden olur.
Bu duruma benim bulduğum çare ise Koli Lastiği ile Kıskacı Sıkma yöntemidir.
Resimde de gördüğünü gibi aldığınız kamışın başına 3-5 koli lastiğini sıkıca bağladığınızda hem kolayca akort edersiniz hem de tutturduğunuz akort kolay kolay bozulmaz.(Eğer çok sıkı olursanefes veremiyorsanız bir iki düğümü çözersiniz)